Navukoŭcy, mahčyma, znajšli najlepšy sposab paklikać kata
Kamanda francuzskich navukoŭcaŭ vyvučała katoŭ z kacinaha kafe i vyjaviła, što žyvioły chutčej za ŭsio adreahujuć na nieznajomca, kali toj vykarystoŭvaje adpaviednyja hałasavyja i vizualnyja sihnały. A jašče katy taksama adčuvali bolšy stres, kali čałaviek całkam ich ihnaravaŭ.
Daśledavańnie było praviedziena daśledčykami z łabaratoryi paraŭnalnaj etałohii i paznańnia paryžskaha ŭniviersiteta Nanterre pad kiraŭnictvam Šarłoty de Muzon (Charlotte de Mouzon). Spadarynia de Muzon užo niekalki hadoŭ vyvučaje tonkaści ŭzajemadziejańnia kata i čałavieka. Naprykład, u kastryčniku minułaha hoda jana z kamandaj apublikavała artykuł, u jakim śćviardžajecca, što svojskija katy mohuć lohka adroźnić hołas haspadara ad hołasu nieznajomca, a taksama časta mohuć vyznačyć, kali haspadar razmaŭlaje niepasredna ź imi.
Dla apošniaha daśledavańnia, apublikavanaha ŭ sieradu ŭ časopisie Animals, daśledyki chacieli lepš zrazumieć, jak katy reahujuć na roznyja sposaby znosin (jak paasobku, tak i ŭ hrupie), bo pry kamunikacyi — nie tolki ź ludźmi, ale i z žyviołami — my zvyčajna vykarystoŭvajem roznyja srodki: ad hučnaści i tembru hołasu da mimiki i žestykulacyi.
Dapamahała ŭ daśledavańni 12 žyvioł, jakija žyvuć u kacinym kafe. Spačatku katy pavinny byli pryvyknuć da spadaryni de Muzon, a zatym jana ŭzajemadziejničała ź imi adnym z čatyroch sposabaŭ: klikała ich, ale nie rabiła ŭ ich bok nijakich žestaŭ; moŭčki klikała žestam, praciahvajučy ruku ŭ ich bok; klikała z vykarystańniem hołasu i žestaŭ razam; i, u čaćviortym, kantrolnym varyjancie, nie zrabiła ni pieršaha, ni druhoha.
U vyniku žyvioły nabližalisia najchutčej, kali ekśpierymientatarka vykarystoŭvała hałasavyja i vizualnyja sihnały razam. Zdajecca, nie nadta niečakany vynik, ale kamanda była ździŭlenaja tym faktam, što katy chutčej reahavali na vizualnyja sihnały ŭ paraŭnańni z hałasavymi.
«Razmaŭlać z haspadarom — heta nie toje samaje, što mieć znosiny ź nieznajomym čałaviekam», — rastłumačyła de Muzon u kamientary dla Gizmodo, majučy na ŭvazie, što vakalnaje ŭzajemadziejańnie moža adroźnivacca ŭ vypadkach, kali kot čuje haspadara i adklikajecca na jaho hołas, i kali da jaho źviartajecca nieznajomy.
Jašče adzin cikavy fakt zaklučaŭsia ŭ tym, što katy čaściej machali chvastami ŭ situacyi z tolki hałasavym uzajemadziejańniem, a najbolšaje razmachvańnie chvastom nazirałasia, kali ich całkam ihnaravali. U adroźnieńnie ad sabak, jakija zvyčajna mohuć vilać chvastami ad ščaścia, u katoŭ usio naadvarot: razmachvańnie chvastom — heta pakazčyk stresu abo dyskamfortu. De Muzon robić vysnovu, što katy, jak i ludzi, taksama mohuć adčuvać dyskamfort, kali im nie ŭdajecca lohka zrazumieć namiery kahości ŭ pakoi.
Ciapier daśledčaja kamanda spadziajecca paŭtaryć heta daśledavańnie z chatnimi katami, kab paćvierdzić svaje padazreńni adnosna roznych stylaŭ znosin, a taksama pracuje nad vyvučeńniem taho, jak užo haspadary reahujuć na vizualnyja i hałasavyja sihnały svaich katoŭ (viadoma, što katy miaŭkajuć tolki pierad ludźmi, a nie adzin pierad adnym).
Ale samaje cikavaje zaklučajecca ŭ tym, što francuzy, zdajecca, majuć svoj unikalny sposab prymusić katoŭ źviarnuć na ich uvahu. U daśledavańni adznačana, što ŭ jakaści hałasavoha sihnału ŭžyvalisia svojeasablivyja huki «pff-pff», jakija, vidać, šyroka vykarystoŭvajucca francuzami, kab klikać katoŭ. Gizmodo raspaviadaje, što kali spadarynia de Muzon prademanstravała hety žest pa videasuviazi, to heta prahučała jak niešta padobnaje da huku «pacałunka». U anhłamoŭnych krainach zvyčajna vykarystoŭvajucca huki «ps-ps-ps», jakija davoli suhučnyja ź biełaruskimi «ks-ks-ks» ci «kis-kis».
Stała viadoma imia čałavieka, jakoha siłaviki nazvali pieršym zatrymanym pa spravie «Hajuna»33
Kamientary