Biełaruś nie maje vychadu ni da mora, ni da akijana. A tamu moža padavacca, što havorki pra biełaruskija astravy i być nie moža. Tym nie mienš u Biełarusi ŭsio ž ich šmat, a niekatoryja da taho ž majuć vielmi cikavuju historyju. Budzma.org raskazvaje pra samyja vialikija pa płoščy biełaruskija astravy.
Du
Vostraŭ Du na Aśviejskim voziery źjaŭlajecca samym vialikim vostravam Biełarusi. Jahonaja płošča ŭ piać kvadratnych kiłamietraŭ paraŭnalnaja z pamierami nievialikich haradoŭ krainy, naprykład, horadam Turavam.
Adkul pachodzić staražytnaja nazva Du (ciapier vostraŭ na kartach abaznačajecca nazvaj Vostraŭ), dakładna nieviadoma. Pa adnoj ź viersij nazva Du źviazanaja ź pieršymi miascovymi žycharami — fina-vuhorskimi plamionami, u pierakładzie na sučasnuju movu «Du» aznačaje «voziera». Zhodna ź inšaj viersijaj, na vostravie isnavała bałckaja vioska Du, nazva ŭ takim razie pierakładajecca jak «dva».
Jašče niekalki dziesiacihodździaŭ tamu hety vostraŭ byŭ zasieleny ludźmi i navat mieŭ usio nieabchodnaje dla adnosna kamfortnaha žyćcia: kramu, kłub, elektrastancyju i pačatkovuju škołu. Da pačatku 1970-ch hadoŭ tut isnavała vioska z adnajmiennaj nazvaj Vostraŭ.
Siońnia na vostravie nie zastałosia ani śledu byłoj prysutnaści čałavieka. Vostraŭ maje status zakaźnika, tut žyvuć dzikija žyvioły, takija jak łasi, aleni i janotapadobnyja sabaki, a taksama mnostva ptušak.
Čajčyn
Na Brasłaŭskich aziorach, u samym sercy voziera Strusta, raźmiaściŭsia dziŭny vostraŭ Čajčyn — druhi pa vieličyni ŭ Biełarusi. Jahonaja płošča krychu bolš za paŭtara kvadratnaha kiłamietra.
Vostraŭ unikalny tym, što maje ŭłasnaje ŭnutranaje voziera. Jašče ŭ XX stahodździ jon uvachodziŭ u nievialiki archipiełah razam z astravami Jurkava i Šova.
Da siaredziny minułaha stahodździa Čajčyn, jak i vostraŭ Du, byŭ nasieleny, ale nie mieŭ padobnaj infrastruktury. Tut raźmiaščałasia vioska Vostraŭ Strusta, dzie žyło kala 27 čałaviek, jakija zajmalisia pieravažna rybnym promysłam.
Čajčyn viadomy nie tolki svajoj historyjaj, ale i ŭnikalnaj pryrodaj. Tut zachavalisia redkija dla Biełarusi karelskija biarozy i jadłoŭcy.
Šova
Tam ža, na voziery Strusta, na adlehłaści ŭsiaho kala 100 mietraŭ ad vostrava Čajčyn znachodzicca jašče adzin vostraŭ — Šova, jaki taksama mieŭ nazvy Urvišča i Bahatyr. Admietna, što i tut raniej, da kalektyvizacyi, žyli ludzi.
Vostraŭ asabliva viadomy svaim stromkim bieraham. Krutyja schiły Šova, jakija dasiahajuć 25 mietraŭ u vyšyniu, robiać vostraŭ ciažkadastupnym dla turystaŭ, ale pieratvarajuć jaho ŭ prytułak dla dzikich ptušak.
Siarod inšych, tut žyvuć čajki, krački i kuliki. Unikalnaść Šovy — nie tolki ŭ jaho vysokich bierahach, ale i ŭ najaŭnaści dvuch nievialikich unutranych azior na viaršyni vostrava. Hetyja vadajomy, jakija zachoŭvajuć svaju paŭnavodnaść niahledziačy na raźmiaščeńnie, nižejšaje adnosna ŭzroŭniu navakolnych vod, dadajuć vostravu zahadkavaści.
Zamak
Na voziery Miadzieł, za 10 kiłamietraŭ ad sučasnaha horada, znachodzicca zahadkavy vostraŭ Zamak — čaćviorty pa płoščy vostraŭ Biełarusi i najbujniejšy na hetym voziery.
U X-XI stahodździach tut raźmiaščalisia draŭlanyja fartyfikacyjnyja zbudavańni, jakija paźniej zamianili na kamiennyja dla ŭzmacnieńnia abaronazdolnaści.
U XIV stahodździ kniaź Hiedymin zhadvaŭ pra Zamak u pasłańni Ryžskaj haradskoj radzie. Adnak u XV stahodździ na vostraŭ pryjšła epidemija čumy abo chalery, jakaja, jak miarkujecca, była zaniesienaja kupcami. Epidemija prymusiła ludziej pakinuć hetyja miescy. Tak Zamak akazaŭsia zakinutym. Archieałahičnyja raskopki pravodzilisia tut u XX stahodździ nieadnojčy, ale vostraŭ da hetaha času zastajecca maładaśledavanym.
Turmas
Vostraŭ Turmas na voziery Snudy zdaŭna słužyŭ časovym prytułkam dla rybakoŭ. Nievialikija pamiery vostrava nie dazvalali raźvić paŭnavartasnuju haspadarku, ale tut žyli try siamji, ahułam kala 13 čałaviek. Jany zajmalisia pieravažna rybnaj łoŭlaj.
Rybackaje ramiastvo miascovych žycharoŭ asabliva kvitnieła ŭ XIX stahodździ, kali voziera było bahataje na rakaŭ, jakich pastaŭlali navat u Prusiju. Adnak u pačatku XX stahodździa raki tut praktyčna źnikli. Siońnia na vostravie možna ŭbačyć redkija vidy raślin, ryb i ptušak.
Varta adznačyć, što heta nie adzinyja biełaruskija astravy. U mnohich vypadkach jany z časam stali niezasielenyja, ale majuć nadzvyčaj važnaje značeńnie dla zachavańnia roznych vidaŭ fłory i faŭny. Z hetaj pryčyny najčaściej biełaruskija astravy źjaŭlajucca častkaj zapaviednikaŭ i nacyjanalnych parkaŭ.
U jaki dzień u 2020-m mahli zdarycca pieramieny? Polski dypłamat vydaŭ knihu ab pracy ŭ Biełarusi i daŭ adkaz na heta pytańnie9
Kamientary
Strusta. Ja tam spyniaŭsia, viačeraŭ u "Struścianskim haścincy".