Danosy, bojka z Daškievičam, zavyšeńnie pakazčykaŭ u BRSM — jak prałažyŭ sabie šlach deputat-kamunist Siarhiej Kliševič?
Fota z deputatam-kamunistam Siarhiejem Kliševičam, dzie jon u adkaz na sihnały-asudžeńnie pakazvaje fak aŭtamabilistam na praśpiekcie ŭ centry Minska padčas pradziaržaŭnaha viełaprabiehu, uvajšło ŭ anały historyi. Možna było b padumać, što heta vyklučny žest na emocyjach, jakich u haračy 2020-ty było šmat, ale nasamreč jon vielmi charakterny dla deputata, što zasiadaje ŭ biełaruskim parłamiencie i kamisii pa adukacyi, kultury i navucy.
Histfak dla ptušački, biełaruskaja mova i Palčys-adnahrupnik
«Hopnik ad ułady» — charaktaryzuje Kliševiča adzin sa znajomych. «Chitry čałaviek, jaki karystajecca ŭsimi dabrotami sistemy», — nie pahadžajecca inšy.
Ułada i karjera — heta toje, da čaho byŭ prakładzieny ŭvieś jaho šlach jašče sa škoły. Sam budučy deputat zhadvaŭ, što ŭžo tady sprabavaŭ vyłučycca na pazicyju lidara ŭ supołcy BRSM, ale prajhraŭ. Emocyi ad parazy byli nastolki niepryjemnymi, što potym chłopiec imknuŭsia rabić usio, kab nadalej heta nie paŭtaryłasia.
Budučy deputat naradziŭsia ŭ Minsku ŭ siamji rabočaha padšypnikavaha zavoda i supracoŭnicy staličnaha zaaparka. Paśla skančeńnia škoły №74, pa infarmacyi Belpol, papracavaŭ u kamunalnym pradpryjemstvie «Minskaja spadčyna», a paśla pastupiŭ u BDU na histaryčny fakultet. Vučyŭsia jon u biełaruskamoŭnaj hrupie. I siarod jaho adnahrupnikaŭ byŭ, naprykład, błohier i siońniašni palitviazień Eduard Palčys.
Siarod adnakurśnikaŭ Kliševič sa svaimi pohladami, miakka skažam, vyłučaŭsia. Jak i svaimi dziełavymi kaściumami, jakim jon užo tady pačaŭ addavać pieravahu ŭ svaim harderobie.
«Jon ad samaha pačatku adkryta kazaŭ pra siabie: ja ŭ BRSM i padtrymlivaju Łukašenku. U takim kantekście ŭsie pra jaho i viedali i mocna kpili», — raskazvaje adzin z sakurśnikaŭ.
Vučyŭsia pry hetym Kliševič drenna, što paćviardžajuć tahačasnyja vykładčyki. U tym liku tamu, što značnaja dola jaho enierhii sychodziła na aktyvizm u BRSM.
Pohlady na historyju ŭ Kliševiča šmat u čym byli sfarmavanyja na artykułach prapahandysckich haziet.
Na pieršym kursie da 25 Sakavika niejak arhanizavali dyskusiju pra BNR, kab studenty pajšli tudy, a nie na mitynh. Kliševič adznačyŭsia jak adzin z samych aktyŭnych vystupoŭcaŭ, jaki dakazvaŭ, što abviaščeńnie niezaležnaści BNR — padzieja biez histaryčnaha značeńnia, a bieł-čyrvona-bieły ściah — toje, čaho biełarusy adraklisia na refierendumie. Arhumienty, jakija jon vykarystoŭvaŭ, jakraz byli cytatami z adnaho z materyjałaŭ «Saŭbiełki».
«Vystup jaho prajšoŭ bieź vialikaha pośpiechu», — zhadvajuć śviedki. «Plus jamu daviali, što nie okiej spasyłacca na refierendum, jaki byŭ nielehitymnym».
Siarod kumiraŭ — Stalin, siarod mietadaŭ — zavyšeńnie pakazčykaŭ
U śviecie Kliševiča Stalin — najbolš vybitnaja i simpatyčnaja asoba, dziakujučy jakoj źjaviłasia pieršaja biełaruskaja dziaržava. Ale mnohija jaho ŭstupleńnie ŭ Kamunistyčnuju partyju źviazvajuć nie z addanaściu jaje ideałam, a z tym, što heta byŭ adzin z łahičnych dla jaho i dosyć prostych šlachoŭ dalejšaha prasoŭvańnia pa karjernaj leśvicy — u pryvatnaści, u Pałatu pradstaŭnikoŭ, kudy jon vyłučaŭsia ŭ tym liku ad samoj partyi. U svajoj Kastryčnickaj akruzie № 97 Minska jaho, darečy ŭ svoj čas, pastavili supiernikam Hanny Kanapackaj.
«Kliševič nie raz pryznavaŭsia, što robić mnohija rečy dziela vyhady», — kamientujuć znajomyja.
Płan spracavaŭ, jak šviejcarski hadzińnik, i z pazicyi sakratara BDUšnaha BRSM Kliševič chutka dasłužyŭsia da pieršaha sakratara Minskaha harkama. Ciopłaje miesca nie zastałosia zusim biez pryhladu navat paśla jaho sychodu: pieršaj sakratarkaj Minskaha abłasnoha kamiteta BRSM ciapier pracuje žonka Kliševiča Taćciana.
Para vychoŭvaje dvaich dziaciej — dačku i syna, i tranśluje vobraz ideałahična pravilnaj siamji. Voś jany razam uskładajuć kvietki da pomnika, voś Siarhiej raskazvaje supracoŭnikam čarhovaha dziaržpradpryjemstva, što «mocny lidar — harant stabilnaści i biaśpieki dziaržavy» da 30-hodździa kiravańnia krainaj Łukašenkam, voś Taćciana karanuje svoj čarhovy post u instahramie cytataj taho ž dyktatara: «U vas niama prava na pamyłku. Vy majecie prava tolki na addanaść svajoj krainie i našamu narodu. Vaša misija — słužeńnie ŭ imia budučyni Biełarusi».
Ale hetaja idealnaść nie metčycca ź niekatorymi faktami, jakimi z nami padzialilisia eks-kalehi deputata.
«Siarhiej zaŭsiody ŭmieŭ spravazdačycca, ale ŭsie ličby ŭ jaho byli zavyšanyja. Naprykład, byŭ [u BDU] płan pa padpiscy na haziety «Znamia junosti» i «Sovietskaja Biełoruśsija». Naturalna, nichto nie padpisvaŭsia, ale spravazdačy jon, pa-mojmu, navat padrablaŭ u fotašopie, vypraŭlaŭ ličby na patrebnyja. Pryčym u roznyja instancyi, horad i ŭniviersitet, jon moh padavać roznyja ličby.
Taksama kolkaść členaŭ BRSM na papiery ŭ jaho było zavyšanaja. Naprykład, za košt taho, što jon svoječasova nie pieradavaŭ kartki, i ludzi ličylisia členami arhanizacyi, choć užo byli vypusknikami ŭniviersiteta. A pieršakurśnikaŭ jon staviŭ na ŭlik zusim biez kartak, što taksama stvarała prablemy».
Danosy na apanientaŭ
Zmahańnie z apazicyjaj u Kliševiča pačynałasia z danosaŭ na adnakurśnikaŭ ź inšymi palityčnymi pohladami: jašče sam Eduard Palčys pisaŭ, što «Siarhiej jeździŭ na apazicyjnyja mitynhi vyhladać svaich tavaryšaŭ pa navučańni», a paśla Płoščy-2010 raźviedvaŭ, ci ŭdzielničaŭ chto tam. A na pasadzie staršyni BRSM staranna manitoryŭ sacyjalna-palityčnuju aktyŭnaść u hrupach na svaim fakultecie.
Nabraŭšy krychu publičnaj vahi, jon pajšoŭ i ŭ fizičnaje supraćstajańnie. Tak, u 2016 hodzie na cyrymonii adkryćci pomnika Leninu kala MTZ jon nakinuŭsia na Źmitra Daškieviča za toje, što toj pryjšoŭ tudy z płakatam z cytataj Lenina: «Čiem bolšieje čisło priedstavitielej duchovienstva udastsia nam rasstrielať, tiem łučšie» i kryčaŭ «Hańba!».
Kliševič kinuŭsia ŭ ataku sa słovami «Lenin, partyja, kamsamoł». Razam z paraj čałaviek jany pačali šturchać Daškieviča. Ale ŭ vyniku mienavita apošniamu byŭ prysudžany štraf za «niepadparadkavańnie milicyi» i «ŭdzieł u niesankcyjanavanaj akcyi».
Addanaść Kliševiča aceniać — praz hod jon stanie pieršym sakratarom Minskaha harkama BRSM. Paralelna jon kuryravaŭ stvareńnie Lihi kamunistyčnaj moładzi — śpiecyjalnaha adździaleńnia Kamunistyčnaj partyi.
Pry hetym, akurat na pieryjad pracy Kliševiča ŭ BRSM vypała žadańnie ŭład adchapić svoj kavałak ad papularnaści vyšyvanak. «Art-siadziba» z 2014 hoda ładziła dni vyšyvanak, a ŭ 2016-m pračnułasia i dziaržava — tady BRSM i Ministerstva kultury arhanizavali pieršy dziaržaŭny dzień vyšyvanki, a pa fakcie — spłahijacili ideju ŭ Paŭła Biełavusa, pry hetym admoviŭšy ŭ supracy, kali tyja prapanavali dapamohu ŭ arhanizacyi haradskoha śviata.
Kliševič tady sam aktyŭna nasiŭ cišotki z arnamientami.
Prajavy lubovi da nacyjanalnych simvałaŭ chacia b na takim uzroŭni chapiła roŭna da 2020 hoda — paśla dla ŭład stali niebiaśpiečnymi i ŭładalniki kram z tymi z vyšymajkami, i mnohija prabiełaruskija arhanizacyi, jakija ci likvidavali, ci pačali pryznavać ekstremisckimi. Što ŭžo i kazać, kali navat vierš Janki Kupały «Chto ty hetki?» zrabiŭsia ekstremisckim materyjałam.
Z novym pavarotam historyi Kliševič, jak i ŭsia prapahanda, usio čaściej u svaich intervju razvažać pra toje, što biełaruskaja mova — heta «zbroja, jakaja moža pryvieści da takich ža drennych nastupstvaŭ, jak va Ukrainie», «palityčny instrumient, pry dapamozie jakoha z-za miažy sprabujuć razburyć hramadskaje adzinstva».
Azaronak: «U nas moŭnaje pytańnie vyrašana idealna: u nas dźvie rodnyja movy — ruskaja i biełaruskaja, jakija my adnolkava lubim i pavažajem»
Moładzi — vajskova-patryjatyčnyja kłuby, ajcišnikam — rydloŭki
Jaho pachod na parłamient byŭ łahičnym praciaham šlachu dziaržaŭnaha funkcyjanierstva. Jon byŭ u avanhardzie hrupoŭki deputataŭ, jakija «amaładzili» Pałatu pradstaŭnikoŭ siomaha sklikańnia. Niahledziačy na toje, što Kliševič staŭ tady adnym z samych maładych deputataŭ, a da hetaha pracavaŭ u sajuzie moładzi, nielha skazać, što ŭsie jaho idei i vykazvańni tranślavali b maładość dušy ci prahresiŭnaść dumak.
Tak, hałoŭnaja rola žančyny dla jaho ŭsio jašče zvodzicca da maciarynstva i zachavańnia chatniaha ahmiania. Błohiery ž — sumnieŭnyja piersanažy, jakija dumajuć vyklučna pra hrošy, bo niejak nie zachacieli biaspłatna raźmiaščać u siabie sacyjalnuju rekłamu BRSM. Kliševič ličyć, što zadača adukacyi — vychavać nie prosta śpiecyjalista, a «patryjota», heta značyć, čałavieka, łajalnaha režymu.
Jon prapanoŭvaŭ vazić u Chatyń ajcišnikaŭ z rydloŭkami, kab jany prasiaknulisia duchoŭnymi pytańniami, a nie tolki kampjutarami.
«Sučasnaj moładzi, što nie maje dośviedu žyćcia va ŭmovach kryzisu i vajny, ciažka ŭśviedamlać realnuju canu mahčymaściaŭ, jakija jany atrymlivajuć ad dziaržavy», — razvažaje Kliševič. Tamu
amal usie svaje vystupy pierad moładździu va ŭniviersitetach i ŭ pracoŭnych kalektyvach jon biez stomy pryśviačaje daniasieńniu taho, što bieź dziaržavy, najpierš u asobie «mudraha nacyjanalnaha lidara Łukašenki», u biełarusaŭ ničoha nie było b.
«Siońnia Respublika Biełaruś — paśpiachovaja dziaržava, jakuju šanujuć, a niekatoryja bajacca. Čałavieka, jaki zmoh zrabić heta sa «skryvaŭlenaha abcinka impieryi» my vydatna viedajem — Alaksandr Ryhoravič Łukašenka», — paŭtaraje jon. — Našaj krainie adnoj ź niešmatlikich na płaniecie atrymałasia na praktycy ŭvasobić u žyćcio idei sacyjalnaj spraviadlivaści. Dziakujučy takoj palitycy, kožny žychar krainy zabiaśpiečany «vudaj», a voś pośpiech «vudžeńnia» zaležyć vyklučna ad nas samich».
Navat u zakonatvorčaści ni Kliševič, ni inšyja deputaty nie vyžyli b biez Łukašenki, bo, na dumku kamunista:
«U Kanstytucyi 1994 hoda była zakładzienaja naviazanaja zahannaja zachodniaja madel tak zvanych «strymak i procivah», što supiarečyć našamu mientalitetu». I tolki «dziakujučy mudraści maładoha prezidenta» my zmahli ŭsio heta razrulić i pierapisać «idealnuju» Kanstytucyju pad siabie.
«Kali ŭłada źmienicca, Siarhiej budzie pieršym, chto paniasie bieł-čyrvona-bieły ściah»
Vidavočna, što z takoj ideałahičnaj fakusiroŭkaj jon nie moh inakš adreahavać ni na karanavirus (hałoŭnaj sacyjalnaj padtrymkaj padčas pandemii jon nazyvaŭ mahčymaść praciahvać pracavać), ni na vybarčyja padziei ŭ 2020 hodzie. Dla jaho ŭsie padziei, što tady adbylisia, byli spłanavanyja zahadzia, apłačanyja: padčas pratestaŭ «razdavalisia drobnyja hrošy, a taksama śpirtnoje i narkotyki».
Jaho žadańnie vysłužycca pryvodziła i da kanfuzaŭ: tak, mnohija zapomnili, jak na pikiecie ŭ padtrymku Łukašenki aktyvisty BRSM razam z Kliševičam pamyłkova nakinulisia na kiraŭnika Fiederacyi prafsajuzaŭ Michaiła Ordu, nie paznaŭšy vyšejšaha načalstva.
U 2020-m Kliševič, pa infarmacyi «Biełpoł», prachodziŭ paciarpiełym pa palityčnaj spravie. Praŭda, jana ŭ vyniku była prypynienaja, bo asoba, u dačynieńni da jakoj možna było b vieści kryminalny praces, vyjaŭlenaja nie była. Sprava palahała na tym, što 29 žniŭnia na telefon deputata adpravili sms-ku nibyta z pahrozaj užyvańnia hvałtu ŭ dačynieńni da jaho i členaŭ jaho siamji. Usio heta było z metaj prymusić deputata «źmianić charaktar jaho dziejnaści».
Taki ahresiŭny vypad u jaho bok byŭ nie adzinym nastupstvam jaho ślapoj viery ŭładzie. Z 2020 hoda mnohija ludzi, jakija pracavali ź im u tym ža BDU, pierastali ź im mieć znosiny.
Charaktar źmianiŭsia, ale ŭ razrezie ahulnaha paradku dnia, u jakim uchvalajecca maksimalnaja radykalizacyja ŭ adnosinach da apanientaŭ (tak, Kliševič nie chavaje, naprykład, što danosiŭ na viadučaha Dzianisa Dudzinskaha z nahody jaho pasta da śviatkavańnia 7 listapada) i va ŭchvaleńni Łukašenki. Zrešty, usie byłyja kalehi Kliševiča adznačajuć, što toje samaje rabiłasia b im dziela luboha, chto nazyvaje siabie prezidentam:
«Adnaho razu była publičnaja pierapiska, dzie jon pisaŭ, što, kali daviadziecca budavać karjeru i słužyć, umoŭna kažučy, bčbšnikam, jon i im budzie słužyć. Heta čałaviek, jaki razumieje, što treba rabić u miežach sistemy. My žartujem, što, kali ŭłada źmienicca, Siarhiej budzie pieršym, chto paniasie bieł-čyrvona-bieły ściah».
Jak Azaronak staŭ takim? Novyja fakty ź bijahrafii samaha addanaha Łukašenku prapahandysta
Kamunist, danosčyk sa stažam, pakryŭdžany na BT — što za błohier Žan Sodziel, jaki nabraŭ papularnaści na plotkach pra ruski šoubiznes
Jak prapahandyst Ihar Tur staŭ lubimčykam Łukašenki i kolki zarabiŭ u 2020-m
Favarytka Łukašenki i Čyža — što pryniesła himnastcy Ksienii Sankovič blizkaść z palityčnymi elitami?
U Maskvie padarvali prarasijskaha aŭtaryteta z Danbasa, jaki arhanizoŭvaŭ citušak
Kamientary