Украіна заявіла аб стварэнні лазернай зброі «Трызуб». Што гэта можа быць?
18.12.2024 / 8:8
Камандуючы сіламі беспілотных сістэм УСУ Вадзім Сухарэўскі заявіў, што ва Украіны з'явілася ўласная лазерная зброя. Да гэтага часу аб гэтай распрацоўцы нічога вядома не было, а перспектыўныя ўзоры баявых лазераў маюць толькі некалькі краін. Што ж уяўляе сабой лазерны «Трызуб», піша Украінская служба Бі-бі-сі.
«Сёння Украіна з'яўляецца, калі не памыляюся, пятай краінай, якая можа сказаць, што ў яе ёсць [баявы] лазер. Мы ўжо на вышыні больш за два кіламетры гэтым лазерам можам збіваць самалёты», — сказаў Сухарэўскі.
Сухарэўскі зрабіў гэтую заяву 16 снежня на канферэнцыі, прысвечанай перспектывам супрацоўніцтва еўрапейскай і ўкраінскай ваеннай прамысловасці. Па словах камандуючага сіламі беспілотных сістэм, украінская распрацоўка называецца «Трызуб». Зараз ідзе праца над яе маштабаваннем і ўзмацненнем.
З кароткай заявы Сухарэўскага не было зразумела, як выглядае гэтая зброя, якія яе характарыстыкі, і ці выпрабоўвалі яе ў баявых умовах.
Распрацоўваць баявыя лазеры вядучыя дзяржавы пачалі яшчэ 60-70 гадоў таму. Ідэя атрымаць адносна недарагую, безадмоўную, універсальную, шматразовую і эфектыўную зброю была прывабная для ваеннага кіраўніцтва тагачасных звышдзяржаў, СССР і ЗША.
У тэорыі магутны прамень лазера павінен быў за лічаныя секунды прапальваць тэхніку праціўніка.
Такую зброю можна было б ужываць і ў абароне, і ў наступе. Здавалася, што гэта ідэальны сродак знішчэння. Але на практыцы ўсё аказалася складаней.
Гучныя заявы савецкіх і амерыканскіх уладаў аб здольнасці збіваць ракеты і самалёты лазерамі на практыцы аказваліся толькі словамі. Доследныя ўзоры распрацоўваліся, але потым распрацоўкі хутка згортвалі з-за недахопу фінансавання і перспектыў.
Клуб краін, якія заяўлялі, што маюць лазерную зброю, невялікі. Акрамя ўжо згаданых ЗША і Расіі (як пераемніцы СССР), такія тэхналогіі, верагодна, маюць Кітай, Брытанія, Паўднёвая Карэя, Японія і Ізраіль.
Што ўяўляе сабой украінская лазерная зброя
Ніякіх даных аб распрацоўшчыку, характарыстыках і тыпе ўкраінскага баявога лазера няма. У сваёй заяве палкоўнік Сухарэўскі паведаміў, што «Трызуб» можа збіваць самалёты на адлегласці ў два кіламетры.
Гэта даволі вялікі паказчык: брытанскі DragonFire можа збіваць цэлі на адлегласці кіламетра. Ізраільскі Iron Beam мае ўдвая большую далёкасць, але ў яго і магутнасць лазера — 100 кілават, а не 55, як у брытанцаў.
Калі ўкраінскі «Трызуб» сапраўды можа трапіць у самалёт, то ён павінен мець сістэму факусіроўкі і фіксацыі на цэль. Напрыклад, DragonFire можа факусавацца на адлегласці кіламетра з дакладнасцю 23 мм.
Са слоў Сухарэўскага выходзіць, што Украіна за кароткі час удалося стварыць прататып эфектыўнага баявога лазера. Пры гэтым стварыць ва ўмовах інфармацыйнай цішыні.
Украінскі эксперт па ўзбраеннях і былы работнік канцэрна «Украбаронпрам» Алег Каткоў у гутарцы з Бі-Бі-Сі сказаў, што гэта цалкам магчыма.
Каткоў прыводзіць некалькі аргументаў. Галоўны з іх: за апошнія паўстагоддзя тэхналогіі і кампаненты для стварэння лазернай зброі сталі больш даступнымі і прасцейшымі.
Таму, на яго думку, украінскі ВПК, а таксама прыватны сектар, цалкам маглі распрацаваць узор баявой лазернай сістэмы.
«Ёсць водападзел паміж тым, як украінская абаронка выглядала да 2022 года, і як яна выглядае цяпер. Я абсалютна не здзіўлюся, калі высветліцца, што распрацоўка лазернай зброі ва Украіне — гэта ініцыятыва і вынік працы якога-небудзь прыватнага стартапа, а не Дзяржаўнага канструктарскага бюро», — кажа Каткоў.
Але ці эфектыўная гэта зброя — гэта, як нагадвае Каткоў, вельмі складанае пытанне, і адказ залежыць ад мноства фактараў. Гаворка і пра выбар тэхналогіі фарміравання лазернага промня, і яго факусіроўку на патрэбнай адлегласці, і фіксацыі на рухомай цэлі. Плюс, вядома, вялікая залежнасць ад умоў надвор'я.
«Лазерная зброя на стадыі тэставай эксплуатацыі на самай справе ёсць у многіх краін. Але ёсць шэраг прычын для асцярожнасці, у прыватнасці, тое, што ніхто да гэтага часу не апрабаваў яго ў рэальных умовах. Цяпер краіны спрабуюць банальна намацаць, як менавіта яго ўжываць на практыцы», — тлумачыць эксперт.
На яго думку, калі «Трызуб» — гэта не проста эксперыментальны ўзор, калі ён стане серыйным прадуктам з высокай эфектыўнасцю ў баявых умовах, то гэта будзе сапраўднай рэвалюцыяй.
Але цяпер казаць пра гэта занадта рана.